Οι μύθοι γύρω από τη δύναμη

Από την Ewa Kopczynska (έργο 4equality Erasmus+)

Παρά την αυξανόμενη πίεση για τη βελτίωση της ισότητας των φύλων και τις πολλαπλές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων λόγω φύλου, η γενική αντίληψη εξακολουθεί να συνδέει τις γυναίκες με το “αδύναμο φύλο”. Αυτό συχνά συμβάλλει στο να αισθάνονται τα κορίτσια λιγότερο ικανά να ακολουθήσουν πολλές παραδοσιακά ανδροκρατούμενες δραστηριότητες. Χρησιμοποιείται επίσης συχνά από την κοινωνία και τα άτομα για να δικαιολογήσει τη μεροληπτική συμπεριφορά σε βάρος των γυναικών, εμποδίζοντάς τες να συμμετάσχουν σε επαγγελματικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως “ανδρικές”.

Είναι όμως οι γυναίκες στην πραγματικότητα πιο αδύναμες από τους άνδρες;

Εικόνα από freepik

Ενώ σε συγκεκριμένες κατηγορίες η “μέση γυναίκα” μπορεί να είναι “πιο αδύναμη” από τον μέσο άνδρα -με έρευνες να αναφέρουν ότι η μυϊκή δύναμη των εξίσου προπονημένων αθλητριών κυμαίνεται από 40 έως 75% της μυϊκής δύναμης των ανδρών[1] -κάθε ένας από εμάς είναι μοναδικός και ο “μέσος άνθρωπος” είναι ένα ανύπαρκτο αρχέτυπο. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες είναι συχνά το ισχυρότερο φύλο σε κατηγορίες όπως η μακροζωία, η αντίσταση στις ασθένειες και η αντιμετώπιση τραυμάτων .[2]

Παρά ταύτα, η δημοφιλής αναγνώριση των γυναικών ως το “αδύναμο φύλο” είναι μια σκληρή γενίκευση, που συχνά χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τις διακρίσεις. Οι γυναίκες συχνά κρίνονται με βάση τη μυθική έννοια της “μέσης γυναίκας” και όχι με βάση τις ατομικές ικανότητες και επιτεύγματα. Αυτή η στάση αγνοεί όχι μόνο τα επιστημονικά ευρήματα αλλά και τα απίστευτα επιτεύγματα των εξαιρετικών γυναικών, πολλές από τις οποίες όχι μόνο έχουν εξισωθεί αλλά και ξεπεράσει τους άνδρες.

Μια τέτοια πρωτοπόρος ήταν η εξαιρετικά αποφασιστική κολυμβήτρια Gertrude Caroline Ederle (1905-2003), η οποία αρνήθηκε να αφήσει τις διακρίσεις να την εμποδίσουν. Το 1926, έγραψε ιστορία ως η πρώτη γυναίκα που διέσχισε κολυμπώντας τη Μάγχη, μια πρόκληση που θεωρούνταν ευρέως ότι μόνο οι άνδρες μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν. Η κολύμβηση της Μάγχης είναι ένα επικό επίτευγμα, καθώς περιλαμβάνει όχι μόνο την απόσταση αλλά και παγωμένα κρύα νερά, ισχυρές παλίρροιες και απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες που καθιστούν το ταξίδι εξαιρετικά δύσκολο. Μέχρι τη στιγμή που η Γερτρούδη ανέλαβε την πρόκληση, μόνο πέντε άνθρωποι στην ιστορία είχαν ολοκληρώσει με επιτυχία την κολύμβηση, όλοι τους άνδρες.

[1] Bartolomei S, Grillone G, Di Michele R, Cortesi M. Σύγκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών αθλητών στις επιδόσεις σχετικής δύναμης και ισχύος. J Funct Morphol Kinesiol. 2021 Feb 9;6(1):17. doi: 10.3390/jfmk6010017. PMID: 33572280; PMCID: PMC7930971.

[2] https://www.theguardian.com/world/2017/jun/11/the-weaker-sex-science-that-shows-women-are-stronger-than-men

Εκείνη την εποχή, πολλοί αμφέβαλαν για την ικανότητα των γυναικών να επιτύχουν τέτοια εξαντλητικά κατορθώματα. Όταν η πρώτη προσπάθεια της Γερτρούδης δεν πέτυχε, οι επικριτές έσπευσαν να πουν ότι δεν θα τα κατάφερνε ποτέ. Αντί όμως να τα παρατήσει, προπονήθηκε ακόμα πιο σκληρά, εφηύρε ένα ειδικό κολυμβητικό ελιγμό και σχεδίασε ένα μαγιό που τη βοήθησε να αντέξει το παγωμένο νερό. Στις 6 Αυγούστου 1926, το κατέρριψε – κολύμπησε 21 μίλια σε 14 ώρες και 34 λεπτά, καταρρίπτοντας το καλύτερο ανδρικό ρεκόρ κατά σχεδόν δύο ώρες (1 ώρα και 59 λεπτά)! Παρά την ταραγμένη θάλασσα, η οποία επέκτεινε το κολύμπι της σε περίπου 35 μίλια (56 χλμ.), συνέχισε να καταρρίπτει το προηγούμενο ρεκόρ .[1]

Το επίτευγμά της άλλαξε τα δεδομένα, αποδεικνύοντας ότι οι γυναίκες μπορούν να διαπρέψουν σε οποιαδήποτε πρόκληση βάλουν στο μυαλό τους. Όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ, η Γερτρούδη αντιμετωπίστηκε σαν σούπερ σταρ. Η πόλη της Νέας Υόρκης την τίμησε με μια επική παρέλαση στις 27 Αυγούστου 1926 στο Μπρόντγουεϊ. Πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν για να τη γιορτάσουν, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη και πιο εξωφρενική παρέλαση που είχε γίνει ποτέ για αθλητή εκείνη την εποχή[2] . Ήταν επίσης η πρώτη φορά που μια γυναίκα αθλήτρια είχε τιμηθεί με τόσο μεγαλοπρεπή τρόπο, σηματοδοτώντας μια πολιτιστική αλλαγή στην αναγνώριση των επιτευγμάτων των γυναικών. Η Γερτρούδη έγινε σύμβολο δύναμης και αποφασιστικότητας, εμπνέοντας αμέτρητους άλλους να κάνουν μεγάλα όνειρα και να σπάσουν τα εμπόδια.

Η Gertrude Ederle αντιμετώπισε σημαντικές διακρίσεις λόγω φύλου καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής της ως αθλήτρια, οι οποίες οφείλονταν στις ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις των αρχών του 20ού αιώνα ότι οι γυναίκες ήταν σωματικά και πνευματικά ανίκανες να διαπρέψουν σε αθλήματα αντοχής ή να επιτύχουν επιδόσεις ισάξιες με τους άνδρες. Το επίτευγμά της ήταν ακραίο από μόνο του, αλλά ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς την έλλειψη υποστήριξης και πόρων που αντιμετώπισε, καθώς και την ευρεία απόρριψη των φιλοδοξιών της – ακόμη και από μέλη της ίδιας της ομάδας υποστήριξής της, γεγονός που συνέβαλε στην αρχική αποτυχία της.

Αναρωτιέστε αν, ως γυναίκα, έχετε αυτό που χρειάζεται για να ανταγωνιστείτε τους άνδρες συναδέλφους σας; Η ιστορία της Γερτρούδης μάς υπενθυμίζει ότι η πραγματική δύναμη δεν έγκειται στην εκπλήρωση των εξωτερικών προσδοκιών, αλλά στην υπέρβασή τους. Η πραγματική σας δύναμη βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεστε στις προκλήσεις και τους περιορισμούς, και είναι αποκλειστικά στο δικό σας πεδίο να αποφασίσετε πόση προσπάθεια και αποφασιστικότητα θα αφιερώσετε για να πετύχετε αυτό που πραγματικά έχει σημασία για εσάς.

[1] https://www.britannica.com/biography/Gertrude-Ederle

[2] Ibidem