Ανθίζοντας ως γυναίκα σε ανδροκρατούμενους τομείς

Το να μπαίνεις σε έναν χώρο όπου είσαι η μόνη γυναίκα μπορεί να είναι αποθαρρυντικό, ειδικά για νεαρές επαγγελματίες. Είτε πρόκειται για την πρώτη σου συνάντηση με την ομάδα, για ένα hackathon στο πανεπιστήμιο, για μια ομαδική εργασία στην οποία είσαι η μόνη γυναίκα, ή για μια πρακτική άσκηση σε εταιρικό περιβάλλον όπου οι περισσότεροι που παίρνουν αποφάσεις είναι άνδρες, μπορεί να σε κυριεύσει αυτό το αίσθημα: «Άραγε ανήκω εδώ;»

Ας το ξεκαθαρίσουμε: Ναι, ανήκεις. Όχι μόνο ανήκεις, αλλά η οπτική σου, η παρουσία σου και η συμβολή σου είναι πιο απαραίτητες από ποτέ.

Όμως η πραγματικότητα είναι σκληρή: οι ανδροκρατούμενοι χώροι μπορεί να είναι απαιτητικοί. Υπάρχουν άγραφοι κανόνες, άγνωστες δυναμικές και συχνά, λεπτές (ή και όχι και τόσο λεπτές) προκαταλήψεις. Μπορεί να σε διακόπτουν συχνότερα, να σε αγνοούν στις συναντήσεις ή να σου ζητούν να «αποδείξεις» κάτι περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους σου. Μπορεί να ακούσεις ένα «αστειάκι» που αγγίζει τα όρια ή να νιώσεις ότι οι ιδέες σου δεν λαμβάνονται σοβαρά μέχρι να τις επαναλάβει κάποιος άλλος — συχνά άνδρας.

Πώς μπορείς, λοιπόν, να τα διαχειριστείς όλα αυτά και να ανθίσεις;

1. Αναγνώρισε τα επιτεύγματά σου — και μίλησε γι’ αυτά

Έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες συχνά υποτιμούν τις ικανότητές τους, ενώ οι άνδρες τις υπερεκτιμούν. Αυτό δημιουργεί ένα αόρατο κενό αξιοπιστίας. Σε ανδροκρατούμενα περιβάλλοντα, η αυτοπροβολή εκλαμβάνεται συχνά ως ικανότητα. Το να μην μιλάς για τις επιτυχίες σου δεν είναι ταπεινότητα — είναι χαμένη ευκαιρία.

Κράτα μια λίστα με τις επιτυχίες σου: έργα που ολοκλήρωσες, δυσκολίες που ξεπέρασες, θετικά σχόλια που έλαβες. Μίλα γι’ αυτά με σιγουριά. Ετοίμασε ένα «highlight reel» για συναντήσεις, αξιολογήσεις ή απλές συνομιλίες. Αν κάποιος επαινέσει τη δουλειά σου, απόφυγε να το υποτιμήσεις. Πες: «Ευχαριστώ — δούλεψα σκληρά γι’ αυτό». Απλό. Δυναμικό. Αληθινό.

2. Κατανόησε την κουλτούρα — αλλά μην χάνεις τον εαυτό σου

Κάθε τομέας και χώρος εργασίας έχει τη δική του «γλώσσα» και χιούμορ. Στην τεχνολογία, για παράδειγμα, τα μαύρα ή σαρκαστικά αστεία χρησιμοποιούνται ως τρόπος σύνδεσης. Στα οικονομικά, ο ανταγωνισμός μπορεί να εκφράζει σεβασμό. Το να κατανοήσεις αυτές τις δυναμικές σε βοηθά να αλληλεπιδράς πιο αποτελεσματικά — αλλά δεν σημαίνει ότι πρέπει να τις μιμηθείς.

3. Ανέπτυξε τη σωστή νοοτροπία: ανθεκτικότητα αντί για τελειότητα

Πολλές γυναίκες, ειδικά σε απαιτητικά περιβάλλοντα, νιώθουν την αόρατη πίεση να είναι συνεχώς εξαιρετικές — λες και ένα μόνο λάθος θα επιβεβαιώσει ότι δεν ανήκουν εκεί. Αυτό είναι εξουθενωτικό — και άδικο.

Αντί να κυνηγάς την τελειότητα, στόχευσε στην πρόοδο. Υιοθέτησε μια νοοτροπία ανάπτυξης: αναγνώρισε τις δυσκολίες, ζήτα ανατροφοδότηση και επανέρχεσαι δυνατότερη μετά από αποτυχίες. Δεν επιβιώνεις απλώς σε αυτούς τους χώρους — μαθαίνεις πώς να ηγείσαι μέσα σε αυτούς.

Συμβουλή: όταν δέχεσαι κριτική (και θα συμβεί), μην πανικοβάλλεσαι. Ρώτα τον εαυτό σου: «Τι μπορώ να κρατήσω από αυτό;» Πάρε ό,τι σε βοηθά να εξελιχθείς. Άφησε πίσω τα υπόλοιπα.

4. Χτίσε τον κύκλο σου (ακόμα κι αν δεν είναι στο ίδιο δωμάτιο)

Το να είσαι η «μόνη» δεν σημαίνει ότι είσαι μόνη. Αναζήτησε μέντορες, συμμάχους και συνοδοιπόρους — ακόμα και από άλλους τομείς ή διαδικτυακές κοινότητες. Αυτές οι σχέσεις μπορούν να σε βοηθήσουν να επεξεργαστείς τις εμπειρίες σου, να επιβεβαιώσεις τις ανησυχίες σου και να σου θυμίσουν ότι ο δρόμος σου δεν είναι απλώς εφικτός — είναι αναγκαίος.

Η καθοδήγηση δεν χρειάζεται να είναι επίσημη. Μπορεί να είναι ένα μήνυμα σε μια φίλη μετά από μια δύσκολη συνάντηση, ένα DM στο LinkedIn για συμβουλή ή ένα podcast από γυναίκες που πέρασαν τα ίδια. Περιβάλλεσαι — ψηφιακά ή φυσικά — από ανθρώπους που σε ενδυναμώνουν.

5. Μίλα — ακόμα κι αν τρέμει η φωνή σου

Όταν κάποιος απορρίπτει την ιδέα σου, σε διακόπτει ή κάνει κάποιο σεξιστικό σχόλιο, μπορεί να νιώσεις ότι είναι πιο ασφαλές να σωπάσεις. Αλλά η σιωπή δεν προστατεύει τη δύναμή σου — τη μειώνει.

Δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνεις επιθετική. Ξεκίνα με μια ερώτηση: «Μπορείς να μου εξηγήσεις γιατί το βλέπεις έτσι;» ή «Θα το έλεγες αυτό αν το είχε προτείνει άνδρας;» Ήρεμες, με αυτοπεποίθηση απαντήσεις μπορούν να αμφισβητήσουν προκαταλήψεις χωρίς να προκαλέσουν ένταση — και δείχνουν στους άλλους ότι δεν φοβάσαι να μιλήσεις.

Και όταν κάποιος επιχειρεί να αποδώσει τα επιτεύγματά σου στο φύλο σου; Καν’ το όπως η Μισέλ Ομπάμα: «Στην πραγματικότητα, είναι επειδή είμαι εξαιρετικά ικανή — και έχω τα αποτελέσματα να το αποδείξω.»

Να το κάνεις ή όχι;

Δεν χρειάζεται να γίνεις «ένα από τα αγόρια» για να πετύχεις στον κόσμο τους. Μπορείς να είσαι ο εαυτός σου — και παρ’ όλα αυτά να ηγηθείς, να καινοτομήσεις και να αλλάξεις τα δεδομένα. Υπάρχει χώρος για την οπτική σου, το ταλέντο σου, την ηγεσία σου.

Και κάτι ακόμα: η απόφασή σου να εισέλθεις σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα δεν ανοίγει μόνο πόρτες για τη δική σου καριέρα — βοηθά επίσης να διαμορφωθεί ένα νέο μονοπάτι για άλλες γυναίκες και να αλλάξει η αντίληψη του κλάδου για τις επόμενες γενιές.